Tanık Gösterme Nedir?

Düşünceyi geliştirme yollarından biri olan “tanık gösterme“, bir düşünceyi daha inandırıcı hâle getirmek veya ortaya atılan fikirlerin kaliteli fikir adamları tarafından da benimsendiğini göstermek amacıyla kullanılır. Sınavlarda sıkça karşımıza çıkan bu anlatım tekniği, “öne sürdüğü düşünceyi başkalarının görüşleriyle desteklemeye” şeklinde ifade edilerek sorularda geçmektedir. Sıklıkla örneklendirme ile karıştırılsa da, aralarında çok belirgin bir fark vardır.
Tanık göstermeyi tanımlayarak başlayalım: “Kişinin ortaya attığı duygu veya düşüncelerini daha somut ve inandırıcı hâle getirmek amacıyla yazar, şair, devlet adamı, bilim insanı vs. gibi tanınmış kişilerin sözlerinden alıntı yapması” olarak açıklanabilecek bir anlatım tekniğidir. Burada başka kişilerden “alıntı” yapma, anahtar kelimemizdir. Yani mutlaka bir başka yazarın veya düşünürün sözlerine başvurma vardır. “Bakın … da benim gibi düşünüyor, o da benim düşüncemi doğruluyor.” şeklinde bir anlam çıkarılabilir. Ayrıca kelimenin anlamından hareket edilirse, tanık “şahit” demektir. Yani düşüncemize başka yazarları şahit etme anlamı söz konusudur.
Örnek: Bugünün gençleri, geleceği kurtaracak kadar nitelikli yetişmiyor ne yazık ki. Zevk üzerine kurulu hayatlar, yetenek ve düşünceden yoksun yetişen nice gençler. Aslında hepsi çok güzel yetenekleri olduğunu ve dahası çok güzel şeylerle meşgul olduklarını düşünüyorlar. Hâlbuki hepsi kuru gürültü. Hayatlarına hiçbir şey kazandırmayacak şeylerin ardından gitmek, ne kadar da anlamsızca. Bize her anlamda yetkin gençler lazım. Bakın usta düşünür Nihal ATSIZ bu konuda şöyle diyor: “Bize yalnız dans etmesini, iyi giyinmesini, kur yapmasını ve aşık olmasını bilen gencin lüzumu yoktur. Bize bugün mesleğinde usanmadan çalışacak, yarın hudutta göz kırpmadan ölebilecek genç lazımdır.”
Yukarıdaki paragrafta “bakın” ile başlayan cümleye kadar, yazar kendi fikirlerini ortaya atmıştır. Buraya kadar herhangi bir anlatım tekniği yoktur. Fakat bu cümlede kendi düşüncesini desteklemek, daha inandırıcı ve önemli hâle getirmek için usta düşünür Nihal ATSIZ’ın sözünden yararlanmış, bir alıntı yapmıştır. İşte tam burada bir tanık gösterme düşünceyi geliştirme yolu kullanılmıştır diyebiliriz.