Destanlar, toplumların yaşadıkları tarihi olayların, mitolojik ve efsanevi unsurlar katılarak anlatıldığı uzun edebiyat türüdür. Şiir biçiminde öyküleyici anlatım tarzıyla yazılırlar. Milli özellikler taşırlar. Destanlarda toplumu ilgilendiren ve derinden etkileyen, uzun yıllar hafızalardan silinmeyecek büyük bir savaş, göç, yiğitlik, kahramanlık, doğal afet gibi durumlar anlatılır.
Destanlarda, bir toplumun ortak olan tüm değerleri, kuralları ve yaşam biçimi de yer alır. Bu yönüyle toplumun geçmişini ve geleceğini temsil ederler. Tarih, düşünce ve sanat bakımından değerlidirler. Bir toplumu araştırırken, destanlardan büyük ölçüde yararlanılır.
Milletimize ait destanlar da bu özellikleri taşırlar. Türklerin edebiyat tarihine baktığımızda, edebiyat alanında ilk eserleri genellikle destanları olduğunu görürüz. Milletimize ait destanlar, Türklerin kahramanlıklarını, mücadelelerini, inançlarını, yaşayış biçimlerini, kültürlerini en iyi şekilde yansıtan eserlerdir.
Milletimize ait destanlar “İslamiyet Öncesi” ve “İslamiyet Sonrası” olarak ikiye ayrılır:
İslamiyet Öncesi Milletimize Ait Destanlar
1- Yaratılış Destanı: Altaylara ait bir destandır.
2- Şu Destanı: Sakalara ait bir destandır.
3- Alp Er Tunga Destanı: Sakalara ait bir destandır.
4- Oğuz Kağan Destanı: Hunlara ait bir destandır.
5- Attila Destanı: Hunlara ait bir destandır.
6- Bozkurt Destanı: Göktürklere ait bir destandır.
7- Ergenekon Destanı: Göktürklere ait bir destandır.
8- Türeyiş Destanı: Uygurlara ait bir destandır.
9- Göç Destanı: Uygurlara ait bir destandır.
İslamiyet Sonrası Milletimize Ait Destanlar
1- Satuk Buğra Han Destanı: Karahanlılara ait bir destandır.
2- Manas Destanı: Kazak – Kırgız dönemine ait bir destandır.
3- Cengiz Han Destanı: Moğol dönemine ait bir destandır.
4- Edige Destanı: Tatar Kırım dönemine ait bir destandır.
5- Timur Destanı: Tatar Kırım dönemine ait bir destandır.
6- Danişmend Gazi Destanı: Selçuklu öncesi beylikler dönemine ait bir destandır.
7- Battal Gazi Destanı: Selçuklular dönemine ait bir destandır.
8- Köroğlu Destanı: Osmanlı dönemine ait bir destandır.
Bu destanlar dışında yakın tarihimize ait yazıya dökülmüş iki destanı da milletimize ait destanlar içerisinde yer verebiliriz:
1- Kuva-yi Milliye Destanı: Yazarı Nazım Hikmet’tir. Kurtuluş Savaşı’nı anlatır. 1939’da başlayıp 1941’de tamamlamıştır.
2- Çanakkale Destanı: Yazarı Fazıl Hüsnü Dağlarca’dır. Çanakkale Zaferi’ni anlatır. Zafer’in 50. yıl dönümünde ilk basımı yapılmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder