Kurtuluş Savaşı Aşamaları
Kurtuluş Savaşı aşamaları, aşama aşama Kurtuluş Savaşı’nın seyri, Kurtuluş Savaşı’ndaki cepheler konulu araştırma yazısını içerikte bulabilirsiniz.
Kurtuluş Savaşı Aşamaları
Ülkemizin yabancı devletlerin işgaline karşı verdiği Milli Mücadele “Kurtuluş Savaşı” olarak bilinmektedir. 1. Dünya Savaşı’nın ardından Türk Milleti’nin yaşadığı toprakların büyük kısmını işgal eden İtilaf Devletleri’ni Anadolu’dan ve İstanbul ile Trakya’dan atmak için girişilen Kurtuluş Savaşı aşamaları zorlu şartlar altında başarı ile tamamlanmıştır. Bu mücadele sonunda Türk Milleti Türkiye Cumhuriyeti’ni kurarak bağımsızlığını ve özgürlüğünü elde etmiştir.
19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a ayak basması ile başladığı kabul edilen Kurtuluş Savaşı’nın 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması ve ardından imzalanan 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Barış Antlaşması ile sona erdiği kabul edilmektedir. Kurtuluş Savaşı aşamaları şu şekildedir.
1. Aşama: Birinci Dünya Savaşı Sonrası
Ekim 1918 – Mayıs 1919 arasındaki dönemdir. 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması’nı İtilaf Devletleri ile imzalayan Osmanlı Devleti’nin tamamen işgal altına girmesi ve bunu kabul etmesi sonrasında, milliyetçi subaylarda milli mücadele fikir uyanmaya başlamıştır. 1919 Mayıs ayına kadar geçen sürede fiili olarak önce İstanbul ve ardından da İzmir işgal edilmiştir.
İşgal hareketleri Kuvayı Milliye adı verilen bölgesel silahlı güçler tarafından püskürtülmeye çalışılmıştır. Kuvayı Milliye safında çatışmalara girenlerin çabaları bir noktaya kadar başarılı olabiliyordu. Çünkü karşılarında düzenli ordu bulunmaktaydı. Bu aşamanın 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkması ile son bulduğu bilinmektedir.
2. Aşama: Örgütlenme Dönemi
Mustafa Kemal Paşa İstanbul’dan tayin isteyerek beraberindekiler ile birlikte Samsun’a doğru hareket etmiştir. 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gelen Mustafa Kemal bu görevi yapmamış ve milli mücadeleye başlamak adına örgütlenme çabalarına girişmiştir. Sırasıyla 28 Mayıs 1919 tarihinde Havza Genelgesi’ni, 22 Haziran 1919 Amasya Genelgesi’ni, 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 Erzurum Kongresi’ni 4 – 11 Eylül 1919 tarihinde de Sivas Kongresi’ni toplayan Mustafa Kemal önderliğindeki bağımsızlık yanlısı subaylar örgütlenme çalışmalarına hız vermişlerdir.
Bu süreçte Mustafa Kemal Atatürk Osmanlı Devleti’ndeki bütün askeri görevlerinden istifa ettiğini açıklamıştır. Bu sayede saraydan kendisine gelecek baskıların önüne geçebilmeyi ve halkı da tamamen milli mücadeleye ısındırmayı amaçlamıştır. Kuvayı Milliye taraftarlarını tek çatı altında toplayarak düzenli bir ordu kurma çalışmaları ile geçen bu zaman diliminde aynı zamanda milli mücadeleye yön verecek, halkın temsilcilerinin yer aldığı bir meclis kurma çalışmaları da devam etmiştir.
Anadolu’daki milli mücadele yanlısı subayların çalışmalarından rahatsız olan İngilizler fiili olarak işgal altında tuttukları İstanbul’u 16 Mart 1920’de resmi olarak da işgal ettiklerini açıklamış ve milli mücadele yanlısı subaylar ile kendilerine karşı olan yetkilileri de tutuklamışlardır. Örgütlenme dönemi İstanbul’un resmen işgali ile son bulmuştur.
3. Aşama: Yoğun Savaşlar ve Hakimiyetin Sağlanması
1920 yılı Mart ayından 1922 yılı Mart ayına kadar geçen süreci kapsamaktadır. Bu aşamada Türkiye Büyük Millet Meclisi, Osmanlı Devleti’ne ve işgal güçlerine kendisinin içinde olmadığı hiçbir antlaşmanın geçerli olmadığını kabul ettirme gayretinde olmuştur. Yoğun savaşlarla geçen bir dönemdir. Bu süreçte; Doğu Cephesi, El-Cezire Cephesi, Güney Cephesi ve Batı Cephesi adı verilen cephelerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bağlı düzenli ordu ile işgalci devletlerin güçleri arasında kanlı savaşlar yaşanmıştır. Bu savaşlardan TBMM kuvvetleri zaferle ayrılmışlardır. Ayrıca “İç Cephe” mücadelelerinde de TBMM kuvvetleri padişah yanlısı, dış destekli ayaklanmacılar ile mücadele ederek bunları bastırmıştır.
TBMM kuvvetlerinin başarıları sonucunda 1921 yılında Lozan Barış Konferansı’nı düzenleyerek Milli Mücadeleyi masa başında alt etmek isteyen işgalci devletler, TBMM’nin kesin tavrı karşısında Yunanları bir kez daha cesaretlendirmişlerdir. Sakarya Meydan Savaşı’nda bir kez daha Yunanlıların hüsrana uğraması ile işgalci devletler hayal kırıklığı yaşadı. 1922 yılı ortasına kadar barış görüşmelerinden bir sonuç alınamayarak geçmiştir.
4. Aşama: Barışın Sağlanması
Bu aşamada Türkiye Büyük Millet Meclisi egemenliğini kabul ettirmiştir. 9 Eylül 1922 tarihinde Yunanlılar İzmir’den denize dökülmüştür. 11 Ekim tarihinde de İngiltere ile Ankara Hükümeti arasında Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır.
1 Kasım’da TBMM tarafından çıkarılan yasa ile saltanat kaldırılmıştır. Bu karar ile Osmanlı Devleti’nin hukuki olarak varlığı sona erdirilmiştir. Anadolu’nun tek hakimi TBMM olarak belirmiştir. 20 Kasıl 1922 tarihinde Lozan Barış Konferansı toplamış ise de bir sonuç alınamamıştır. 23 Nisan 1923’te yeniden toplanan konferanstaki görüşmelerden olumlu sonuçlar alınmış ve 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması kabul edilmiştir.
Bu antlaşmanın ardından 29 Ekim 1923 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin aldığı karar ile Cumhuriyet ilan edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile Kurtuluş Savaşı zaferle neticelenmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder