AHLAK FELSEFESİ, ETİK, TEMEL KAVRAMLARI, TEMEL SORULARI (1) (FELSEFE DERSİ KONU ANLATIMLAR, DERS NOTLARI)

AHLAK FELSEFESİ, ETİK, TEMEL KAVRAMLARI, TEMEL SORULARI (1) (FELSEFE DERSİ KONU ANLATIMLAR, DERS NOTLARI)

 

Ahlak Felsefesinin konusu;

insanın hareketleri,yapıp etmeleridir. İnsanın yalnızca iradeli hareketleri ahlak felsefesinin konusudur.

Ethik: İnsanın ahlaksal davranışları ile ilgili sorunları ele alan felsefe dalıdır.

AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI

İYİ: İnsanın yapması gereken davranışlardır. Ahlakça değerli olandır.

KÖTÜ: İnsanın yapmaması gereken davranışlardır.

ÖZGÜRLÜK: İrade ile “iyi” ve “kötü” davranışlardan birisini seçme gücüdür.

ERDEM (FAZİLET): İyi olana yönelmedir.

SORUMLULUK: İnsanın kendi eylemlerinin ya da yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesidir.

VİCDAN: Tutum ve eylemlerimizin ahlakça değerli olup olmadığını yargılama bilincidir. Bir çeşit iç mahkemedir.

AHLAK YASASI: uyulması ahlak açısından gereken,genel-geçer kurallardır.

AHLAKİ KARAR: Ahlak kurallarına özgürce uymaktır.

AHLAKİ EYLEM: Ahlaka uygun davranışı gerçekleştirmedir. Ahlaka uygun eylem davranış olarak dışa yansır. Eylemin dışa yansımayan yönü ise tutumdur.

ÖRNEK: Derse geç gelen öğrencinin öğretmene gerekçeyi belirtirken doğruyu söylemesi “İYİ”,yalan söylemesi “KÖTÜ”,bu davranışlardan birini seçmesi “ÖZGÜRLÜK”,Doğru söylemeyi seçmesi “ERDEM” dir.

AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL SORULARI

1-Ahlaki eylemin amacı var mıdır? Varsa nedir?

2-Toplumca belirlenen,insana zorla kabul ettirilen eylem biçimleri gerçekten “iyi” midir?

3-İnsan ahlaki eylemde bulunurken özgür müdür?

4-İnsanın doğası ahlaklı olmasına elverişlimidir?

5-Tüm insanların ortaklaşa benimseyebilecekleri evrensel ahlak yasaları var mıdır?

 

İNSAN AHLAKİ EYLEMDE BULUNURKEN ÖZGÜR MÜDÜR?

Ahlak konusunda bazı filozoflar insanın özgür olduğunu,bazı filozoflar ise özgür olmadığını savunur.

 

1-Özgür olmadığını savunanlar:

DETERMİNİZM (gerekircilik);

Deterministlere göre, insanın irade ve eylemleri içten ve dıştan gelen nedenlerle belirlenmiştir. Bireyin içinde bulunduğu şartlar iradeyi belirler ve kişinin özgür karar vermesini engeller. Bu nedenle insan ahlaksal eylemde özgür değildir.

 

2-Özgür olduğunu savunanlar:

İNDETERMİNİZM (gerekirci olmayanlar);

İndeterministlere göre,insan ahlaki eylemde tamamıyla özgürdür. İnsan kendini özgür hissettiği için (bilgi yelpazesi. net) toplumdaki ahlak yasalarına özgürce uyar.

Bu görüşlerden her ikisi de insan gerçekleri ile bağdaşmadıklarından üçüncü bir görüş ortaya çıkmıştır.

 

OTODETERMİNİZM:

Otodeterministler, iradeyi ve ahlaki eylemleri bir kişilik ürünü olarak görürler. İnsan bilgi birikimini zenginleştirerek,kişiliğini geliştirerek ve aklını kullanarak özgürleşmiştir. Sonuç olarak kişiliği gelişmiş olanlar,gelişmemiş olanlardan daha özgürdür.