ALIŞ-VERİŞLERDE
DİKKAT EDECEĞİMİZ HUSUSLAR VARDIR:
Ticaretle meşgul olan bir müslümanın özen göstermesi
gereken ilk önemli konu, haram kılınan malların
satışını yapmamaktır. Allah bir şeyi haram
kılmışsa, onun bedelini de haram
kılmıştır. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.) şarapla
ilgili olarak "Içilmesini haram kılan Allah'u Teâlâ satılmasını
da haram kıldı. " (Ebû Davud, Büyû, 64) buyurarak
meseleyi gayet açık bir şekilde belirlemiştir. Aynı
şekilde mümin bir kasabın, Allah'ın adı anılarak
kesilmemiş olan bir hayvanın etini satması da böyledir.
Çünkü hayvan boğazlarken kasden Allah'ın adı
anılmazsa o et haram olur. Buna göre, bir müslüman böyle bir eti
satamaz. Aynı şekilde put ve benzeri şeylerin de
satışı Islâm'da yasaktır .
Çalıntı olan bir malın satılması veya
piyasaya sürülmesi de caiz değildir. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in:
"Kim bildiği halde hırsızlıkla elde edilmiş
çalıntı bir malı satın alırsa onun günahına
ve alçaklığına ortak olmuştur" (Beyhakî,
Sünen, V, 336). buyurduğu bilinmektedir. Buna göre ticaretle uğraşan
bir müslümanın gerek mal alırken ve gerek satarken bu
hususlarda titizlik göstermesi gerekir.
Islâm toplumunda malların fiyatlarına sun'î olarak yapılan
müdahaleler asla câiz değildir. Rasûlullah (s.a.s.): "Pahalılığı
arttırmak için fiyatlara müdahale eden kimseyi kıyamet gününde
büyük bir ateşin üzerinde oturtmayı Allah'u Teâlâ üzerine
almıştır" buyurmaktadır. (Bu hususta geniş
bilgi için bk. Narh ve Ihtikâr maddeleri).
Islam toplumunda karaborsa (ihtikar) haramdır. Karaborsa, bir
malın fiyatının artması için piyasadan çekilmesi,
stok edilmesi, satılmaması ve fiyatı artınca
satılmasıdır. Ticarette normal kâr helâldir. Fakat,
ticaretin gayesi her ne pahasına olursa olsun kâr, hele aşırı
kâr elde etmek değildir. İslam'ın haram
kıldığı aşırı kâr yollarından
biri de karaborsadır. Karaborsanın insanlara pek çok zararı
vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
Piyasada sun'î darlık meydana getirmek, tüketimi sun'î olarak
artırmak, bu vesîleyle enflasyonu yükseltmek, fazla fiyatla
tüketicinin mağdur edilmesi, alıcı-satıcı
arasındaki itimat, iyi niyet, sevgi ve saygının ortadan
kalkması... Birkaç kişinin aşırı para
kazanması için buna başvurması, günah sayılmıştır.
Peygamberimiz karaborsacıyı şöyle tehdid eder.
"Pazara mal getiren rızıklandırılmış;
ihtikar (stok ve karaborsa) yapan lânetlenmiştir." (Ibn-i Mâce,
Ticaret, 6).
|
Yorumlar
Yorum Gönder