Ön Türk Kültürü / Proto-Türk Kültürü
ön türkler, proto-türk kültürüİnsanlık tarihinin en eski devresini tarih öncesi devirler oluşturmakta, bu devir aynı zamanda tarihteki en uzun süre sayılmaktadır. Tarih öncesi devirler insanın var oluşundan, yazının ortaya çıktığı devreyi kapsamaktadır. Bu açıdan Asya kıtası Prehistorik kültürler bakımından büyük öneme haizdir.
Doğu Asya Prehistorik kültürleri Çin’in kuzeyinde hayvancı toplulukların oluşturduğu kültürlerdir. Eski çağlarda Çin’in kuzeyi baştan başa Türk ve Moğol kavimleri tarafından kuşatılmıştı. Bunlardan, hangilerinin Türk ve hangilerinin de Moğol olduklarını, kesin olarak tespit etmek mümkün değildir. Ancak bir gerçek olarak, doğuya doğru eski Moğol dünyasının başladığı ve batıya doğru da, Türklerin çoğaldığı bilinmektedir. Konumuz ile daha yakın ilgisi olan kültürler Proto-Tunguz, Proto-Moğol, ve Proto-Türk kültürleridir.
Bahsedilen kültürlerin batısında bulunan ve kuzey-batı kültürü denilen bu kültürü Türklerin ataları meydana getirmişlerdir. Kuzeybatı kültürü menşei bakımından, bir avcı kültürüdür ve sonraları çoban kültürüne dönüşmüştür. Bunun yanı sıra az da olsa ziraat kültürü görülmüştür. Bilhassa bunlar buğday ve darı yetiştirmişlerdir. En önemli hayvanları sığır değil attır. Çinkaynaklarına göre, bu kültürün merkezi bugünkü Shensi ve Kansu eyaletleridir. Proto-Türklerin ilk göründükleri zamanlar, yani M.Ö. üçüncü bin yılının ortalarında bile, sonraları taşıdıkları vasıflara sahip bulunuyorlardı.
Asya’nın Prehistorik kültürleri şu şekilde tasnif edilmektedir. Mavi renkteki başlıklara dokunarak içeriğe ulaşabilirsiniz:
A. Doğu Asya Prehistorik Kültürleri
1) Proto-Tunguz Kültürü
2) Proto-Moğol Kültürü
3) Proto-Türk Kültürü
4) Proto-Tibet Kültürü
5) Tai Kültürü
6) Yang-Shao Kültürü
7) Lung-Shan Kültürü
8) Liao Kültürü
B. Orta Asya Prehistorik Kültürleri
1) Anav Kültürü
2) Kelteminar Kültürü
3) Afanesyevo Kültürü
4) Andronovo Kültürü
5) Kurot Kültürü
6) Karasuk-Tağar-Taştık Kültürleri
7) Mayemir Kültürü
8) Bolşerecensk Kültürü
C. Güney ve Batı Asya Prehistorik Kültürleri
1) Mohanjo-Daro Kültürü
2) Harappa Kültürü
Taze-Bağ Kültürü
4) Namazgah Tepe Kültürü
ön türkler, öntürk tarihiÇin’deki, Şensi ve Kansu bölgelerinin içlerine kadar giren bu atlı kavimler, daha çok düzlük yerlerde ve ovalarda yaşıyorlardı. Çin’e yerleşenler ise, şehirler kurmuşlar ve surlar ile kaleler yaptırmışlardır. Taş Devri’nden kalan eserler arasında, kümbetli otağ şeklinde ve ortasında ocak bulunan ağaç ve balçıktan mesken kalıntıları bulunmuştur. Proto-Türkler kendileri için karakteristik olan, merkezinde atın yer aldığı savaşçı çoban kültürünü oluşturmuşlardır. Bunlar atı evcilleştirip yetiştirerek onu insanlığın hizmetine sunmuşlardır.
Çin’in kuzeyinde eski ve birbirlerinden farklı başlıca iki kültür vardı. Bunlardan biri at yetiştiren Hunlar; diğeri ise domuz besleyen, Tunguz kültürü idi. Bu her iki kültürün de kendilerine göre tipik temelleri ve ayrılıkları vardı. Bu iki eski kültür, arasında ise, Tung-hu ve Shih-wei kültürleri bulunuyordu. Shih-weiler, daha çok Toba ve Kök Türk Çağı’nda gelişmeye ve tarihte kendilerini fark ettirmeye başlamışlardır. Arada kalan bu iki kültür, (Tung-hu, Shih-wei) bazen Proto-Türkler ile bazan da Mançurya’daki ilk Proto-Moğollar ile bağlılık ve benzerlik göstermektedirler. Tung-hu kültürü en eski Türk ve Mançurya kültürünün karışmasından oluşmuştur.
Türk-Moğol münasebetlerinin en açık görüldüğü bu kültürler arasında ırkî bir bağlantıdan ziyade saf kültür ayrılıkları görülmektedir. Bu da antropolojik bilgileri desteklemektedir.
ön türkler, proto-türk kültürüİnsanlık tarihinin en eski devresini tarih öncesi devirler oluşturmakta, bu devir aynı zamanda tarihteki en uzun süre sayılmaktadır. Tarih öncesi devirler insanın var oluşundan, yazının ortaya çıktığı devreyi kapsamaktadır. Bu açıdan Asya kıtası Prehistorik kültürler bakımından büyük öneme haizdir.
Doğu Asya Prehistorik kültürleri Çin’in kuzeyinde hayvancı toplulukların oluşturduğu kültürlerdir. Eski çağlarda Çin’in kuzeyi baştan başa Türk ve Moğol kavimleri tarafından kuşatılmıştı. Bunlardan, hangilerinin Türk ve hangilerinin de Moğol olduklarını, kesin olarak tespit etmek mümkün değildir. Ancak bir gerçek olarak, doğuya doğru eski Moğol dünyasının başladığı ve batıya doğru da, Türklerin çoğaldığı bilinmektedir. Konumuz ile daha yakın ilgisi olan kültürler Proto-Tunguz, Proto-Moğol, ve Proto-Türk kültürleridir.
Bahsedilen kültürlerin batısında bulunan ve kuzey-batı kültürü denilen bu kültürü Türklerin ataları meydana getirmişlerdir. Kuzeybatı kültürü menşei bakımından, bir avcı kültürüdür ve sonraları çoban kültürüne dönüşmüştür. Bunun yanı sıra az da olsa ziraat kültürü görülmüştür. Bilhassa bunlar buğday ve darı yetiştirmişlerdir. En önemli hayvanları sığır değil attır. Çinkaynaklarına göre, bu kültürün merkezi bugünkü Shensi ve Kansu eyaletleridir. Proto-Türklerin ilk göründükleri zamanlar, yani M.Ö. üçüncü bin yılının ortalarında bile, sonraları taşıdıkları vasıflara sahip bulunuyorlardı.
Asya’nın Prehistorik kültürleri şu şekilde tasnif edilmektedir. Mavi renkteki başlıklara dokunarak içeriğe ulaşabilirsiniz:
A. Doğu Asya Prehistorik Kültürleri
1) Proto-Tunguz Kültürü
2) Proto-Moğol Kültürü
3) Proto-Türk Kültürü
4) Proto-Tibet Kültürü
5) Tai Kültürü
6) Yang-Shao Kültürü
7) Lung-Shan Kültürü
8) Liao Kültürü
B. Orta Asya Prehistorik Kültürleri
1) Anav Kültürü
2) Kelteminar Kültürü
3) Afanesyevo Kültürü
4) Andronovo Kültürü
5) Kurot Kültürü
6) Karasuk-Tağar-Taştık Kültürleri
7) Mayemir Kültürü
8) Bolşerecensk Kültürü
C. Güney ve Batı Asya Prehistorik Kültürleri
1) Mohanjo-Daro Kültürü
2) Harappa Kültürü
Taze-Bağ Kültürü
4) Namazgah Tepe Kültürü
ön türkler, öntürk tarihiÇin’deki, Şensi ve Kansu bölgelerinin içlerine kadar giren bu atlı kavimler, daha çok düzlük yerlerde ve ovalarda yaşıyorlardı. Çin’e yerleşenler ise, şehirler kurmuşlar ve surlar ile kaleler yaptırmışlardır. Taş Devri’nden kalan eserler arasında, kümbetli otağ şeklinde ve ortasında ocak bulunan ağaç ve balçıktan mesken kalıntıları bulunmuştur. Proto-Türkler kendileri için karakteristik olan, merkezinde atın yer aldığı savaşçı çoban kültürünü oluşturmuşlardır. Bunlar atı evcilleştirip yetiştirerek onu insanlığın hizmetine sunmuşlardır.
Çin’in kuzeyinde eski ve birbirlerinden farklı başlıca iki kültür vardı. Bunlardan biri at yetiştiren Hunlar; diğeri ise domuz besleyen, Tunguz kültürü idi. Bu her iki kültürün de kendilerine göre tipik temelleri ve ayrılıkları vardı. Bu iki eski kültür, arasında ise, Tung-hu ve Shih-wei kültürleri bulunuyordu. Shih-weiler, daha çok Toba ve Kök Türk Çağı’nda gelişmeye ve tarihte kendilerini fark ettirmeye başlamışlardır. Arada kalan bu iki kültür, (Tung-hu, Shih-wei) bazen Proto-Türkler ile bazan da Mançurya’daki ilk Proto-Moğollar ile bağlılık ve benzerlik göstermektedirler. Tung-hu kültürü en eski Türk ve Mançurya kültürünün karışmasından oluşmuştur.
Türk-Moğol münasebetlerinin en açık görüldüğü bu kültürler arasında ırkî bir bağlantıdan ziyade saf kültür ayrılıkları görülmektedir. Bu da antropolojik bilgileri desteklemektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder