Birleşik Fiil Örnekleri (40 Tane) 18 Nisan 2018 Birleşik fiil nedir? Birleşik fiil örnekleri, kurallı, yeterlilik, tezlik, sürerlik, yaklaşma, yardımcı
Birleşik Fiil Örnekleri (40 Tane)
Birleşik fiil nedir? Birleşik fiil örnekleri, kurallı, yeterlilik, tezlik, sürerlik, yaklaşma, yardımcı eylemle yapılan, anlamca kaynaşmış birleşik fiil örnekleri, 40 tane birleşik yapılı fiillere örnek olabilecek eylem örneklerini içerikte bulabilirsiniz.
Birleşik Fiil Örnekleri (40 Tane)
Birleşik Fiil Nedir?
En az biri fiil olan en az iki sözcüğün bir araya gelmesi ile yeni bir eylemi / fiili karşılayan fiillere birleşik fiil denir.
Birleşik fiilleri oluşturan sözcüklerin ikisi de fiil ya da biri fiil diğeri isim veya isim soylu olabilir. Fakat bu sözcüklerden en az biri fiil olmak zorundadır.
Birleşik fiiller yapılışlarına göre üç gruba ayrılır:
1. Kurallı Birleşik Fiiller: Belirli kurallar çerçevesinde bir araya gelerek oluşan birleşik fiillerdir. Kurallı birleşik fiiller kendi anlamlarından uzaklaşarak esas olan ana fiile yeterlilik, tezlik, yaklaşma ve sürerlik (süreklilik) anlamı katar. Bu fiiller her zaman birleşik yazılır; aralarına boşluk konulmaz.
2. Yardımcı Eylemle Yapılan Birleşik Fiiller: Türkçede yardımcı eylemler vardır. Bunlar; etmek, olmak, kılmak, eyleme, buyurmak. İsim ya da isim soylu kelimeler bu yardımcı eylemlerle birleşerek birleşik fiil oluştururlar. Yardımcı eylemlerle yapılan birleşik fiil yapılırken eğer ses türemesi ya da ses düşmesi meydana gelirse, iki sözcük birleşik yazılır. Herhangi bir ses olayı meydana gelmezse ayrı yazılır.
3. Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller: Sözcüklerin kendi anlamları dışına çıkarak kaynaşması ile oluşturdukları fiillerdir. Anlamca kaynaşmış birleşik fiillerin büyük bir bölümünün deyimler oluşturur.
Aşağıda 40 tane birleşik fiil örnekleri cümle içerisinde verilmiştir.
Kurallı Birleşik Fiillere Örnekler
Not: Cümle içerisindeki kurallı birleşik fiil örnekleri parantez içerisinde verilmiştir.
Yeterlilik Fiili Örnekleri
1- Bir kamyonu tek başıma itebilirim. (itebil- ⇒ it- bil-)
2- Yarın konsere sizinle gelebilir miyim? (gelebil- ⇒ gel- bil-)
3- Meteorolojiye göre bugün kar yağabilirmiş. (yağabil- ⇒ yağ- bil-)
4- Biraz daha yukarı çıkarsan stadyumu görebilirsin. (görebil- ⇒ gör- bil-)
5- Önümden çekilebilir misin? (çekilebil- ⇒ çekil- bil-)
Tezlik Fiili Örnekleri
1- Uçurtmanın ipi elimden kaçıverdi. (kaçıver- ⇒ kaç- ver-)
2- Kitabındaki matematik problemini on saniyede çözüverdi. (çözüver- ⇒ çöz- ver-)
3- Sırtındaki çuvalı adamın önüne atıvermiş. (atıver- ⇒ at- ver-)
4- Yaşlı kadın birden bayılıvermesin mi? (bayılıver- ⇒ bayıl- ver-)
5- Akşam olmadan şu bulaşıkları yıkayıver. (yıkayıver- ⇒ yıka- ver-)
Yaklaşma Fiili Örnekleri
1- Üst geçitten inerken düşeyazdım. (düşeyaz- ⇒ düş- yaz-)
2- Kıyıdan fazla açılınca boğulayazdı. (boğulayaz- ⇒ boğul- yaz-)
3- Kaygan zemin nedeniyle otobüs ile araba çarpışayazdı. (çarpışayaz- ⇒ çarpış- yaz-)
4- Neredeyse elindeki tabağı düşürüp kırayazacaktı. (kırayaz- ⇒ kır- yaz-)
5- Fanlar bozulduğundan ekran kartı yanayazmış. (yanayaz- ⇒ yan- yaz-)
Sürerlik Fiili Örnekleri
1- Hızla gelen arabanın önünde öylece kalakaldı. (kalakal- ⇒ kal- kal-)
2- Sen aşağı inedur, ben şu kağıtları imzalatayım. (inedur- ⇒ in- dur-)
3- Yüzyıllardır süregelen bu düğün adetleri artık kültürümüzün bir parçası olmuştur. (süregel- ⇒ sür- gel-)
4- Birazdan geliyorum; siz hamuru yoğuradurun. (yoğuradur- ⇒ yoğur- dur-)
5- Önünden mamasını alınca kedi öylece bakakaldı. (bakakal- ⇒ bak- kal-)
Yardımcı Eylemle Yapılan Birleşik Fiillere Örnekler
Not: Cümle içerisindeki yardımcı eylemle yapılan birleşik fiil örnekleri parantez içerisinde verilmiştir.
1- Evlilik teklifimi kabul etti sonunda. (kabul et- ⇒ kabul + et-)
2- Teşekkür ederek hızlıca oradan uzaklaştı. (teşekkür et- ⇒ teşekkür + et-)
3- Sizin gibi değerli bir öğretmenle tanıştığıma çok memnun oldum. (memnun ol- ⇒ memnun + ol-)
4- Ders çalışırken beni rahatsız etme! (rahatsız et- ⇒ rahatsız + et-)
5- Terli terli su içersen hasta olursun. (hasta ol- ⇒ hasta + ol-)
6- Mutlaka iyileşeceksin, biraz daha sabret. (sabret- ⇒ sabır + et-)
7- Doğru kelimelere seçerek anlatımını daha anlamlı kılabilirsin. (anlamlı kıl- ⇒ anlamlı + kıl-)
8- Çıktım gök yüzüne, seyreyledim alemi… (seyreyle- ⇒ seyir + eyle-)
9- Sınavdan yüz aldığını duyunca çok mutlu oldu. (mutlu ol- ⇒ mutlu + ol-)
10- Padişahımız öyle emir buyurdu. (emir buyur- ⇒ emir + buyur-)
Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiillere Örnekler
Not: Cümle içerisindeki anlamca kaynaşmış birleşik fiil örnekleri parantez içerisinde verilmiştir.
1- Yanlış yolda olduğunu söylemeye dilim varmıyor. (dili varmamak)
2- Kitaptaki resimlere şöyle bir göz gezdirdi. (göz gezdirmek)
3- Niçin söylediklerime kulak asmıyorsun? (kulak asmamak)
4- Odanın toplanmadığını görünce küplere bindi. (küplere binmek)
5- Ağaç birden dile geldi. (dile gelmek)
6- Futbolcu, kötü performansı nedeniyle taraftarların gözünden düşüyor. (gözünden düşmek)
7- Gaz sızıntısı nedeniyle büyük bir patlama meydana geldi. (meydana gelmek)
8- Boş araziye alış veriş merkezi yapılmasına bütün mahalle karşı çıkıyor. (karşı çıkmak)
9- Çeşitli hilelerle insanların gözlerini boyuyorlar. (göz boyamak)
10- Biraz uğraştı ama sonunda rakibinin hakkından geldi. (hakkından gelmek)
Yorumlar
Yorum Gönder